Mięta (Mentha L.) jest rośliną należącą do rodziny jasnotowatych (Lamiaceae Lindl.). Występuje głównie w Europie, Azji i Afryce. Do rodzaju mięta należy ponad 30 gatunków i ich mieszańców. W Polsce najbardziej popularne są: mięta zielona i mięta pieprzowa. Niepozorne małe listki to istne bogactwo aromatycznych, pożytecznych i odżywczych składników. Znajdziemy w nich olejki eteryczne (głównie mentol), garbniki, flawonoidy (przeciwutleniacze), gorycze, karoten, rutynę, witaminy A i C, a także pierwiastki: żelazo, magnez, wapń, potas.
Nazwa rodzaju Mentha pochodzi z greckiego od imienia nimfy Menthe (Mente, Minto, Minta, Minte), zamieszkującej Podziemie i będącej ukochaną Hadesa. Kiedy jego żona Persefona dowiedziała się o tym, zaczęła straszliwie prześladować nimfę. Wygnała ją z podziemi i zamieniła w zioło mięty. Tak oto bogini Menthe zagościła na ziemi i została symbolem ludzkiego rozumu.
W Chinach mięta służyła jako lekarstwo na wszystko, w Egipcie używana była do balsamowania zwłok, w Rzymie adepci filozofii nosili gałązki mięty na głowie, aby mieć otwarty rozum lub kładziono je na stołach, aby zapobiec łapczywemu pożądaniu mięsa. W Grecji odświeżała umysł, pomagała zwalczyć ból głowy, a czasem służyła jako środek wspomagający antykoncepcje.
Wśród naszych rodaków także istnieje duża tradycja stosowania mięty, co swe korzenie ma w
medycynie i wierzeniach ludowych. Tej aromatycznej roślinie przypisywano magiczne działanie. Ludowe wierzenia wskazywały na moc wzmacniania małżeńskiej wierności – uważano, że mogły ją zapewnić saszetki z suszoną miętą, umieszczane w łożu lub w jego sąsiedztwie. Powstało nawet przysłowie:
"Gdy miętę w jedwabną ścierkę się zawinie i na supełki zwiąże, to gdzie mięta schowana, tam w małżeństwie wierność zachowana."
Mięta posiada długą listę zbawiennych dla zdrowia właściwości:
- działa przeciwbakteryjnie, żółciopędnie i wiatropędnie
-świetny lek na grypę żołądkową, biegunki i wymioty
-przeciwskurczowo, zmniejsza napięcie mięśni
-zwiększa trawienie, likwiduje niestrawność
-leczy mdłości, wzdęcia, lek na chorobę lokomocyjną i morską
-olejek miętowy(mentol) udrażnia nos i przetyka drogi oddechowe
-likwiduje bóle brzucha i niestrawność
-odświeża jamę ustną, poprawia nastrój i uspokaja
Mięta posiada także rozliczne właściwości kosmetyczne:
- perfumujące i odświeżające- dodatek do past, dezodorantów, mieszanek do kąpieli,
- antyseptyczne, przeciwzapalne, ściągające, a także lekko rozjaśniające skórę-w kremach i tonikach,
- znieczulające, ściągające i ujędrniające- składnik balsamów ujędrniających oraz maseczek do twarzy,
- olejek miętowy oraz zwarty w nim mentol stosowane w kosmetykach drażnią receptory zimna obecne w skórze, wywierając wrażenie chłodu i odświeżenia,
- zwęża naczynia kapilarne zmniejszając zaczerwienienie skóry spowodowane żylakami,
- zapobiegając nadmiernemu przetłuszczaniu się skóry głowy- przedłuża świeżość fryzury, neutralizuje swędzenie skóry głowy i przeciwdziała łupieżowi,
- wchodzi w skład preparatów do odbudowy i wzmocnienia płytek paznokci,
- miętę poleca się do cery zanieczyszczonej, trądzikowej, a także wrażliwej i alergicznej.
Każda mięta, niby podobna, a jednak poszczególne gatunki można odróżnić. Na przykład mięta polna ma czerwone lub bordowe łodygi i ma wyraźne użyłkowanie na liściach pod spodem. Natomiast mięta pieprzowa jest pokryta w całości delikatnym owłosieniem. Mięta pieprzowa często bywa mylona z miętą dziko rosnącą. Te dwie odmiany można odróżnić po smaku - mięta dzika ma smak szczypiący, a mięta pieprzowa chłodzący.
Mięta występuje dziko lub może rosnąć w ogrodzie jako roślina uprawna. Można także uprawiać ją w doniczce na tarasie, balkonie czy parapecie. Pamiętajmy jednak, że mięta z donicy nie będzie taka zielona i nie będzie tak intensywnie pachniała jak ta z ogrodu czy znad strumyka. Miętę charakteryzuje bardzo mocny zapach i smak liści. Uprawianych jest kilkadziesiąt gatunków i odmian mięty, które różnią się rozmiarami rośliny oraz wielkością, kolorem, kształtem i aromatem liści. Liście poszczególnych gatunków i odmian mięty mogą mieć różny bukiet zapachowy i smak, np. cytrynowy, jabłkowy, imbirowy, ananasowy.
Mięta polna (Mentha arvensis L.) występuje w całej niemal Europie (bez Islandii) i na znacznej części Azji. W Polsce jest pospolity na całym obszarze. Rośnie na podmokłych łąkach i na polach uprawnych jako chwast. Występuje na stanowiskach zarówno w pełnym słońcu jak i w miejscach cienistych. Na okres zimy część naziemna zamiera by następnie na wiosnę wypuścić liczne młode pędy z podziemnego kłącza. W polskim klimacie roślina całkowicie mrozoodporna. Po dodaniu do mleka przedłuża jego świeżość (zatrzymuje kwaśnienie)- dawniej uprawiano ją głównie w tym celu.
Mięta zielona in. mięta kłosowa (Mentha spicata L.) pochodzi z Egiptu, południowo-wschodniej Europy i Azji Zachodniej, ale rozprzestrzeniła się też w innych rejonach świata o klimacie umiarkowanym. W Polsce jest gatunkiem zadomowionym i uprawianym. Uprawiana jako przyprawa głównie we Włoszech, Francji i na Bałkanach. Przyprawowo używa się suszonych liści i młodych wierzchołków pędów. Jest dodawana do ziemniaków, zielonego groszku, do drinków i deserów. 
Mięta nadwodna (Mentha aquatica L.) występuje w części Afryki, na większości obszaru Europy oraz w Azji zachodniej i na Kaukazie. W Polsce częsta na niżu, w górach rozproszona. Porasta bagna, brzegi cieków wodnych, rowy, mokre łąki. Stosowana jako roślina ozdobna do obsadzania oczek wodnych. Jej liście po roztarciu wydzielają silny zapach cytryny, limonki.
Mięta pieprzowa in. mięta lekarska (Mentha ×piperita L.) jest mieszańcem międzygatunkowym mięty nadwodnej (M. aquatica) i mięty zielonej (M. spicata). Jest rośliną uprawną, czasami dziczejącą. Jej ludowe nazwy to miętkiew, miętkiewa. Jest bardzo łatwa w uprawie. Rozmnaża się wyłącznie wegetatywnie, przez podział kłączy. Ze względu na jej dużą ekspansywność należy oddzielać ja od innych roślin uprawnych, gdyż łatwo je zagłusza i staje się chwastem.
Mięta długolistna (Mentha longifolia L.) występuje w stanie dzikim w Afryce, południowej i środkowej Europie, w Azji. W Polsce jest gatunkiem pospolitym na całym obszarze, zadomowionym. Porasta wilgotne łąki, brzegi cieków wodnych, rowy, wilgotne pola i polne drogi. Na Bliskim Wschodzie mięta długolistna jest używana jako przyprawa lub do sporządzania herbaty. Ponadto jest jednym ze składników gorzkich ziół spożywanych przez Izraelitów podczas Paschy.
Karina Rudzka
Zielarski kącik Kari: https://web.facebook.com/ZielarskikacikKari/?fref=ts
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz