Właściwości lecznicze arniki znane były i wykorzystywane w medycynie ludowej od bardzo dawna. O leczniczym zastosowaniu tej rośliny pisała już św. Hildegarda z Bingen żyjąca na przełomie XI i XII w. W dawnych wierzeniach ludowych arnika chroniła przed piorunami, wystarczyło ustawić ją w oknie, by mogła spełnić swoje zadanie. Dawniej w Bawarii arnikę umieszczano w wigilię św. Jana na miedzach, wierząc, iż jej obecność ochroni uprawy przed gradobiciem. Lecznicze właściwości arniki wykorzystywane są z powodzeniem w kosmetykach i ziołolecznictwie do dnia dzisiejszego.
Jakim składnikom arnika zawdzięcza swe cudowne właściwości lecznicze? W jej składzie wyróżnić możemy takie substancje czynne takie jak laktony seskwiterpenowe, w tym helenalinę, olejki eteryczne, kwasy organiczne, flawonoidy, triterpeny, aminy, fitosterole, karotenoidy, garbniki, saponiny oraz związki mineralne. Olejki eteryczne tj. tymol, azulen stosowane są jako środek dezynfekujący, gdyż mają silne właściwości grzybo- i bakteriobójcze. Podstawowym surowcem zielarskim jest koszyczek kwiatowy arniki, w leczeniu wykorzystuje się także jej korzeń, choć w znacznie mniejszym stopniu. Naturalnie występująca arnika, jest pod ochroną i jej zbiory są prawnie zabronione. Można jednak ją hodować w uprawach ekologicznych.
Arnika wykorzystywana jest w lecznictwie głównie ze względu na swoje właściwości przeciwzapalne oraz regenerujące. Przypisuje się jej działanie przeciwbakteryjne, przeciwnowotworowe i przeciwzapalne. Preparaty z arniki stosuje się w schorzeniach jamy ustnej, zapaleniu mięśni i stawów czy artretyzmie. Dzięki właściwościom przyspieszania gojenia ran, arnikę wykorzystuje się zewnętrznie na siniaki, stłuczenia, skręcenia, zwichnięcia, obrzęki pourazowe, oparzenia i ukąszenia owadów. Wewnętrznie w stanach zapalnych dróg moczowych, osłabieniu, zaburzeniach krążenia, zapaleniu żył, pękaniu naczyń krwionośnych, nadciśnieniu, miażdżycy.
W kosmetyce wyciągi z arniki stosuje się do cery tłustej, trądzikowej oraz z problemem pękających naczynek. Powoduje on obkurczanie naczyń krwionośnych, co wzmacnia ścianki naczyń, dzięki czemu rozszerzone naczynka z czasem stają się mniej widoczne. Arnika zewnętrznie sprawdza się przy leczeniu dermatoz oraz w walce z cellulitem. Roślina ta wchodzi w skład preparatów przeciwłupieżowych, toników, szamponów do włosów, kremów, płynów do kąpieli, maseczek i parówek do twarzy. Łagodzi podrażnienia, działa przeciwzapalnie, oczyszcza pory i zmiękcza skórę.
Najbardziej popularnym lekiem z wyciągiem z arniki jest maść arnikowa oraz olej z arniki. Maść arnikowa jest lekiem stosowanym w celu złagodzenia stłuczeń, siniaków i obrzęków skóry. Maść przyspiesza wchłanianie krwiaków, działa przeciwzapalnie np. w stanach zapalnych skóry po ukąszeniach owadów. Może być z powodzeniem stosowana zarówno przed dorosłych jak i dzieci. Wyciąg z arniki stosowany na skórę przyspieszy proces gojenia nie tylko siniaków i stłuczeń, ale także oparzeń I i II stopnia. Olej z arniki wytwarzany jest natomiast w procesie maceracji ususzonych płatków lub całych koszyczków kwiatowych arniki w oleju np. słonecznikowym, z pestek winogron, oliwce z oliwek. Macerat z czasem nabiera barwy pomarańczowo- brunatnej i jest gotowy do użytku. Wcierany bezpośrednio w nieuszkodzoną skórę powoduje złagodzenie odczuwanego bólu, poprawia krążenie krwi, zmniejsza stan zapalny, łagodzi ból reumatyczny, wykazuje też właściwości antyseptyczne, bakteriostatyczne i przeciwzapalne. Olej taki bogaty jest w flawonoidy takie jak kwercetyna i kemferol, kwasy fenolowe (kawowy, chlorogenowy) oraz barwniki karotenoidowe: zeaksantynę, chlorofil, fitosterole i cholinę. Flawonoidy są cennymi przeciwutleniaczami, mają też właściwości moczopędne. Drażnią kanaliki nerkowe i utrudniają resorpcję zwrotną w nerkach. Karotenoidy są prekursorami witaminy A i są także silnymi przeciwutleniaczami, czyli działają na nasz organizm przeciwstarzeniowo.
Pamiętać należy, ze arnika może wywołać u niektórych ludzi uczulenie. Preparaty arnikowe trzeba dawkować i sporządzać precyzyjnie. Nie należy stosować arniki wewnętrznie w ostrych nieżytach żołądka i jelit, po zawale serca i podczas leczenia niektórymi środkami nasennymi. Przedawkowane wywołują podrażnienie gardła i przewodu pokarmowego, wymioty, biegunkę, bóle brzucha, zawroty i bóle głowy, zaburzenia sercowe, a nawet utratę przytomności. Przy użyciu zewnętrznym przeciwwskazaniem są otwarte rany, rozległe otarcia naskórka, zapalenie skóry oraz oparzenia III stopnia. Kobiety ciężarne i karmiące nie powinny zażywać preparatów z arniki.
Podsumowując, arnika posiada wszechstronne właściwości lecznicze i warto sięgnąć po nią szczególnie przy nagłych urazach i oparzeniach. Przyniesie ulgę i przyspieszy powrót do zdrowia.
Karina Rudzka
Link do funpage Zielarski kącik Kari: https://web.facebook.com/ZielarskikacikKari/
Link do strony www: https://zielarskikacikkari.wixsite.com/zielarskikacikkari
Zdjęcia: Grzegorz Zawadzki
Zdjęcia: Grzegorz Zawadzki
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz