Historia miodobrania jest stara prawie tak jak świat. Malowidło z groty Arana w hiszpańskim Castellone (7-6 tysięcy p.n.e.) przedstawia kobietę podbierającą miód dzikim pszczołom. Zapiski hieroglificzne wskazują, że 2 tysiące lat p.n.e. miodu używali Asyryjczycy. W okresie minojskim działali już na Krecie zawodowi pszczelarze. Z kolei wzmianki w Starym Testamencie świadczą o popularności pszczelego produktu na Bliskim Wschodzie. Miód znano także w Chinach.
W V w p.n.e. grecki historyk Herodot, opisując kraje słowiańskie, wspomniał o ogromnej ilości hodowanych tam pszczół. W X wieku n.e. arabsko-żydowski podróżnik Ibrahim ibn Jakub pisał o obfitości miodu w kraju Mieszka. W XI wieku niemiecki kronikarz Thietmar zamieścił w swym dziele informacje o polskich bartnikach.
Miód stanowił w dawnych wiekach środek płatniczy. Był też formą daniny. Zdarzały się darowizny miodu, w tym renty bartne. Jedną z najstarszych takich rent na Mazowszu jest zobowiązanie złożone w 1185 r. przez księcia mazowieckiego i kujawskiego Leszka, nadające kościołowi we Włodzisławiu 10 urn miodu.
W tzw. „Spominkach Płockich” z 1339 r. odnotowano, iż bartnicy z osady Jabłonna zobowiązani byli do przekazywania czternastu dużych donic miodu na rzecz biskupstwa płockiego. W przylegającej do wsi Puszczy Bródnowskiej osiedlonych było w XVII wieku 12 bartników.
Początkowo hodowla leśnych pszczół stanowiła formę regale (tj. monopolu) książęcego, następnie królewskiego. Potem barcie stopniowo wykupywała szlachta. Pszczelarstwo leśne dla wielu było dodatkowym zajęciem. Funkcjonowali jednak również zawodowi bartnicy. Świadczy o tym np. statut warszawski księcia Janusza I z 1401 r., według którego „na Mazowszu byli bartnicy, ludzie powołani, biegli w swej sztuce”. W 1614 r. wydano pierwszy polski podręcznik hodowli pszczół. Była to „Nauka koło pasiek” Walentego Kąckiego.
W XVI i XVII wieku ukazały się polskie prawa bartne. W oparciu o nie tworzono organizację bartną. Ale pierwszą informację o jej istnieniu znajdujemy już we wspomnianym statucie z 1401 r. Dotyczy ona Mazowsza. Bractwa bartne powstały na wzór bractw cechowych czyli rzemieślniczych. Nie każdy mógł do takiego bractwa należeć. „Gdyby kto był z bękartów spłodzony albo bękart sam, albo po rodzicach zła sława jego była, takowy nie ma być przyjęty między bartniki”. Przyjęcie do bractwa odbywało się uroczyście, bartnik musiał złożyć przysięgę, wpisywany też był do księgi bartnej. Na czele organizacji bartnej stał starosta bartny, którego wybierał ogół bartników danego bractwa.
W XVIII wieku w hodowli pszczół zachodziły istotne zmiany. We wspomnianej już Jabłonnie biskup Michał Poniatowski zastąpił bartnictwo pszczelarstwem ulowym.
W XVIII i XIX wieku rozwijała się wiedza o pszczołach W1882 roku Kazimierz Lewicki założył w Warszawie pierwsze Muzeum Pszczelnicze, placówkę oświatową i gospodarczą, która wykształciła kilka tysięcy pszczelarzy i ogrodników.
ul. Wincentego Rzymowskiego 36/213, 02-697 Warszawa
tel. +48 601 36 57 56
mail: stowarzyszeniesos@o2.pl
www.stowarzyszeniesos.org.pl
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz